تحقیق ارتقاي اثر بخشي مطالعات مهندسي ارزش با استفاده از مديريت ريس

دسته بندي : دانش آموزی و دانشجویی » دانلود تحقیق
لینک دانلود و خرید پایین توضیحات
دسته بندی : وورد
نوع فایل :  word (..doc) ( قابل ويرايش و آماده پرينت )
تعداد صفحه : 12 صفحه

 قسمتی از متن word (..doc) : 
 

‏2
‏ارتقاي اثر بخشي مطالعات مهندسي ارزش با استفاده از مديريت ريسك
‏چكيده
‏مهندسي ارزش ابزار موثر تصميم سازي براي مديران مي‌باشد. مطالعات ارزش فرصت‏‌‏هاي مناسبي‏ براي كاهش‏ هزينه طول عمر، بهبود كيفيت، بهبود ساخت‌پذيري، كاهش زمان ساخت، افزايش طول عمر و گاه تركيب موارد بالا در اختيار قرارمي‌دهد. ‏تحت ‏فشار ‏ قرارگرفتن ‏مديران در پذيرش و اعمال تغييرات پيشنهادي از يك سو و مسووليت ايشان در قبال حوزه تحت اختيار به همراه ريسك‏ ‏و ابهام ذاتي گزينه‌هاي پيشنهادي از سوي ديگر اغلب اين افراد را در وضعيت دشوار قرار مي دهد. ‏از اينرو‏ مديران زيادي بدليل ‏ابهام در مورد مقدار ريسك گزينه‏‌‏هاي ارائه شده در مطالعات ارزش از قبول انجام اين مطالعات‏ سرباز زده يا در طول مطالعات مقاومت مي‌نمايند. از اثر‏ات‏ اين تصورات مي‌توان به انتخاب گزينه‌هاي كم‏‌‏خطرتر‏ و ‏اغلب كم ارزش‏‌‏تر، رد گزينه‌هاي خلاقانه، عدم تناسب ريسك در تصميم‌ها و پروژه‌ها و در نهايت تاخير در تصميم‏‌‏گيري اشاره كرد.‏ ‏در اين مقاله به اثر بكارگيري مديريت ريسك در مطالعات ارزش و شفاف‏‌‏سازي ذهن مديران نسبت به اثرات طرح مبنا و گزينه‌هاي پيشنهادي و اقدامات چهارگانه حذف، تسكين، انتقال و پذيرش ريسك يا تركيبي از اقدامات‏ ‏با اشاره به ‏چند مطالعه موردي‏ بررسي مي‌شود ‏و در نها‏ي‏ت روش پ‏ي‏شنهاد‏ي‏ تلفيقي و ‏تحل‏ي‏ل ک‏ي‏ف‏ي‏ ر‏ي‏سک به کمک AHP‏ را ‏تلفيق مهندسي ارزش با مديريت ريسك بعنوان نتيجه اين نوشتار، ارائه مي‏‌‏گردد.
‏كلمات كليدي: مهندسي ارزش، مديريت ريسك، تحليل ريسك،‏‌AHP‏،
‏1- ‏مقدمه
‏مديريت ريسك و مهندسي ارزش هر دو پديده‏‌‏هاي نوظهور و جديدي‏ در ايران‏ هستند.‏ در ايران ‏از طرفي با توجه به بحران‏‌‏هاي مكرر و كمبود روزافزون منابع، مديريت نوين ناگزير از استفاده از تمامي ابزارها و توانايي‏‌‏هاي خويش در جهت دستيابي به اهداف مي‏‌‏باشد.‏ ‏تقريباً تمام مديران به‏‌‏دنبال ابزاري هستند تا خطرات و پيامدهاي ناشي از تصميمات را تا حداقل ممكن كاهش دهد. مديريت ريسك ابزار جديدي است ‏كه‏ در زمان كوتاه توانسته است جايگاه مناسبي براي خود پيدا كند. غير از ابزارهاي كمي‏‌‏سازي ريسك كه به‏‌‏دليل محاسبات پيچيده مانع فراگيري همگاني آن مي‏‌‏شوند، ابزارهاي ساده و بررسي كيفي ريسك، ساده و برآمده از تفكر منطقي مي‏‌‏باشد.
‏تركيب عوامل‏ مختلف طرح‏ ‏در پروژه‏‌‏هاي عمراني‏ به صورتي پيش‏‌‏بيني شده است كه ‏اغلب ‏ريسك‏‌‏ها به عوامل غير‏‌‏تصميم‏‌‏گير منتقل مي‏‌‏شود.‏ با تركيب سه عاملي‏ (كارفرما، مشاور و پيمانكار)‏ كه تركيبي معمول و جا افتاده مي‏‌‏باشد، ريسك‏‌‏هاي طراحي به مشاور طرح و ريسك‏‌‏هاي اجرا به پيمانكار انتقال مي‏‌‏ياب‏د. در تركيب‏‌‏هاي چهارعامل‏ي‏ ريسك‏‌‏هاي مديريتي به مديريت طرح و‏ ريسك‏‌‏هاي باقيمانده مديريت‏ ‏به‏ اين دو عامل نيز انتقال مي‏‌‏يابد. ظهور مهندسي ارزش و اجباري‏‌‏شدن آن در طرح‏‌‏هاي پرهزينه
‏2
‏ و پيچيده‏،‏ به‏‌‏دليل ماهيت ‏دگرانديش‏ آن‏ و‏ تفكر خارج از چهارچوب‏ عادات و روش‏‌‏هاي معمول و پذيرفته شده،‏ موقعيت دشواري براي كارفرما ايجاد مي‏‌‏كند.
‏توجه به اين نكته ضروري است كه ‏در فرآيند تصميم‏‌‏گيري براي اجراي پروژه‏‌‏ها باتوجه به اينكه در كشور ‏ما‏ دولت‏،‏ كارفرما و تصميم‏‌‏گير اجراي بسياري از پروژه‏‌‏هاي عظيم مي‏‌‏باشد، در بسياري از مواقع محافظه‏‌‏كاري و ريسك‏‌‏گريزي غيرمنطقي مديران دولتي سبب انتخاب گزينه‏‌‏هاي پرهزينه‏ و كم ارزش‏ گرديده است. دليل اين محافظه‏‌‏كاري و ريسك‏‌‏گريزي ‏معقول‏ ريشه در ريسكي كه ‏مديران از گزينه‏‌‏هاي مختلف متصور‏ند‏،‏ بايد جستجو نمود. اين ريسك‏‌‏هاي تصوريPerceived Risk‏
‏ به‏‌‏همراه عدم آگاهي و دانش نسبت به طرح‏‌‏هاي پيشنهادي و ريسك‏‌‏هاي عناصر مختلف اين طرح‏‌‏ها سبب انتخاب گزينه‏‌‏هاي نابهينه و از بين رفتن فرصت‏‌‏ها مي‏‌‏گردد.
‏2-‏تحليل و ‏مديريت ريسك
‏تعاريف مختلفي از ريسك ارائه شده است كه مي‏‌‏توان از مهمترين آن به موارد ذيل اشاره نمود]‏1[‏:
‏اتفاق افتادن احتمالات واقعه‏‌‏اي نامطلوب
‏رويدادي كه با احتمال شناخته شده‏‌‏اي روي مي‏‌‏دهد.
‏امكان حادث‏‌‏شدن واقعه‏‌‏اي نامعين از پيش برنامه‏‌‏ريزي نشده كه ماهيتي منفي در آن نهفته (صدمه‏‌‏زا و مخرب) بر حسب احتمال وقوع آن واقعه و شدت عوارض و پيامدهاي آن واقعه
‏معياري براي تعيين احتمال و شدت وقوع يك پديده مخرب كه بصورت كمي توسط رابطه ذيل بيان مي‏‌‏گردد‏:‏
‏ا‏حتمال وقوع‏*‏ عواقب وقوع = ريسك
‏مديريت ري‏سکRisk Management‏
‏ ‏يكي از بخش‏‌‏هاي اصلي و جدانشدني حرفه مهندسي مي‏‌‏باشد. اين مديريت، فرآيندي سيستماتيك جهت تعريف، تحليل و پاسخگويي ريسك سيستم‏‌‏ها مي‏‌‏باشد]‏2[‏. وظيفه مديريت ريسك افزايش احتمالات و دوره تكرار رخدادهاي مطلوب و كاهش احتمال وقوع رخدادهاي نامطلوب و يا كاهش شدت اثرات منفي وقايع نامطلوب را دارا مي‏‌‏باشد]‏1[‏. اين فرآيند را مي‏‌‏توان يك فرآيند تصميم‏‌‏گيري، جهت انتخاب و اجراي با صرفه‏‌‏ترين تكنيك‏‌‏ها‏ ‏و اقدامات ‏در رويارويي با ريسك‏‌‏هاي مختلف سيستم جهت به حداقل رساندن آن ريسك در سيستم دانست. مديريت ريسك درباره حذف، كاهش، انتقال عواقب منفي حوادث و بهره‏‌‏جستن از فرصت‏‌‏هاي احتمالي سخن مي‏‌‏گويد. ‏
‏د‏لايلي را كه معمولاً براي بكارگيري مديريت ريسك برمي‏‌‏شمارند عبارتند از:‏
‏حداقل‏‌‏رساندن بحران‏‌‏ها
‏حداقل‏‌‏ رساندن مسايل غير منتظره و مشكلات
‏افزايش ميزان موفقيت و يا كاهش شكست‏‌‏ها
‏انجام هزينه‏‌‏ها و برنامه زماني كار مطابق برآوردها و پيش‏‌‏بيني‏‌‏هاي صورت‏‌‏گرفته‏.
‏مي‏‌‏توان فرا‏ي‏ند مديريت ريسك را به مراحل ‏زير‏ طبقه بند‏ي‏ نمود]‏3‏‍[‏:
‏برنامه‏‌‏ريزي مديريت ريسك
‏تعريف ريسك
‏تحليل كمّي و يا كيفي ريسك و رتبه‏‌‏بندي ريسك‏‌‏ها
‏3
‏ارزيابي ريسك و مقايسه با ريسك‏‌‏هاي قابل قبول جامعهSocial Accepted Risk (SAR)‏
‏برنامه‏‌‏ريزي پاسخ و مقابله با ريسك
‏كنترل و نظارت ريسك
‏مديريت ريسك دربرگيرنده ارزيابي ريسك‏‌‏هاي سيستم و ق‏ي‏اس با ريسك‏‌‏هاي ديگر سيستم و با ريسك‏‌‏هاي قابل قبول ‏ اجتماعي است كه از اين ارزيابي جهت تعيين مكانيزم‏‌‏هاي كاهش شدت ريسك و يا مهار‏ ريسك سيستم با در نظر گرفتن مساي‏ل اقتصادي و فني استفاده م‏ي‏ گردد.‏ ريسك قابل‏‌‏قبول اجتما‏ع‏ي‏ ‏ پاسخ‏ي‏ به نياز جامعه براي برآورد كمّي ريسك تحميلي و ابزاري براي برآورد ارزش جاني بدون استفاده از ارزش مادي مي‏‌‏باشد]‏4[‏.‏
‏انتخاب بهترين تكنيك‏‌‏ها براي مديريت ريسك يكي از مراحل پر اهميت فرآيند تصميم‏‌‏گيري مي‏‌‏باشد. در مرحله نظارت بر بهبود برنامه مديريت ريسك، مديريت توانايي بررسي روش بكارگيري و اجراي تكنيك‏‌‏هاي انتخاب شده را بدست مي‏‌‏دهد(شکل1).
‏شكل‏1-‏ ‏نمونه‏‌‏ا‏ي‏ از ساخت‏ار‏ مديريت ريسك‏ سدها]‏1[‏
‏منشا ريسك‏‌‏ها را مي‏‌‏توان در وجود محدوديت و نقص در آگاهي، دانش، تجربه، اطلاعات و وجود عدم قطعيت در آينده ديد. ‏عدم قطعيت در ‏هر سيستمي‏ به عنوان يك واقعيت شناخته شده است
‏محدوديت جدي براي اعمال مناسب عدم قطعيت‏‌‏ها در تحليل ريسك وجود دارد. اين محدوديت‏‌‏ها تحليل ريسك را‏ ميان روش‏‌‏هاي قطعي (عدم قطعيت ناچيز) و روشهاي فازي (بدون كنترل برعدم قطعيت) قرار مي‏‌‏دهد.‏ ‏ در حقيقت ‏تحليل‏ ريسك ب‏ه‏‌‏عنوان تلفيقي از قضاوت مهندسي و علم‏،‏ امكان ارزيابي همسنگ شرايط نامطلوب‏ را‏ فراهم مي‏‌‏سازد و‏ امكان‏ ‏بررسي عميق‌تر و همه جانبه‌تر ايمني ‏سيستم‏‌‏ها‏ را ممكن مي‏‌‏سازد و‏ در گستره‏ وسيعي تمامي عواملي كه ‏ايمني‏ سيستم ‏ را تهديد نموده و يا آنرا بهبود مي‏‌‏بخشد‏،‏ شامل‏ مي‏‌‏گرد‏د.‏ ‏گام‏‌‏هاي مختلف تحليل و بررسي ريسك يك پديده شامل موارد ذيل مي‏‌‏باشد:
‏5
‏شناسايي تمام ريسك‏‌‏هاي وقايع نامطلوب اثرگذار در يك سيستم( استفاده از چك‏‌‏ليست، مشابهت با سيستم‏‌‏هاي مشابه، طوفان ذهني و ...)
‏برآورد احتمال رخداد واقعه‏‌‏هاي نامطلوب
‏برآورد عواقب شكست و يا خسارات ناشي از واقعه نامطلوب.
‏محاسبه ريسك
‏ اولويت بندي ريسك‏‌‏هاي مؤثر بر سيستم
‏براي مقايسه و رتبه بندي ريسك‏‌‏ها مي‏‌‏توان از مكانيسم ماتريس‏ ‏رتبه بندي ريس‏ک‏ ‏و يا درخت حوادث ‏بهره جست(شکل2‏و3‏)]‏5[‏.
‏اثر‏ ‏ز‏ي‏اد
‏اثر‏ ‏کم
‏احتمال‏ ‏کم‏
‏احتمال‏ ‏زیاد
‏ریسک‏‌‏های متوسط
‏اقدامات ویژه مدیریتی
‏ریسک‏‌‏های بزرگ
‏توسعه برنامه عمل ریسک
‏ریسک‏‌‏های متوسط
‏اقدامات ویژه‏ مدیریتی
‏ریسک‏‌‏های کوچک
‏پذیرش
‏شكل2-‏ ‏ماتريس رتبه بندي ريسك
‏شكل3- درخت حوادث براي زلزله (عامل تخريب سد)
‏3-‏مهندسي ارزش
‏مهندسي ارزش شيوه‏‌‏اي نظام‏‌‏يافته است كه در آن با سازمان‏‌‏دهي گروه‏‏‏هاي ميان رشته‏‌‏اي، جوانب مختلف كاركردها و هزينه‏‏‏ها در تمام طول عمر طرح مورد بررسي قرار مي‏‌‏گيرد و تلاش مي‏‌‏شود تا با شناسايي و حذف هزينه‏‏‏هاي غيرضروري، كوتاه‏‌‏كردن زمان اجرا و يا بهبود كاركردهاي قابل دست‏‌‏يابي از اجراي طرح، در نهايت مجموعة دستاوردهاي حاصله نسبت به هزينة صرف شده افزايش يابد.