تحقیق بهزيستي از ديدگاه دين و روان

دسته بندي : دانش آموزی و دانشجویی » دانلود تحقیق
لینک دانلود و خرید پایین توضیحات
دسته بندی : وورد
نوع فایل :  word (..docx) ( قابل ويرايش و آماده پرينت )
تعداد صفحه : 31 صفحه

 قسمتی از متن word (..docx) : 
 

1
‏بهزيستي‏ ‏از‏ ‏ديدگاه‏ ‏دين‏ ‏و‏ ‏روان‌شناسي‏
‏چكيده
‏نوشته‏ ‏حاضر،‏ ‏که‏ ‏بخشي‏ ‏از‏ ‏کتاب‏ ‏مقدمه‌اي‏ ‏بر‏ ‏روان‌شناسي‏ ‏مثبت‏ ‏است،‏ ‏به‏ ‏بررسي‏ ‏رابطه‏ ‏دين‏ ‏و‏ ‏معنويت‏ ‏با‏ ‏بهزيستي‏ ‏روان‌شناختي‏ ‏مي‌پردازد‏. ‏معنويت‏ ‏به‏ ‏تمايل‏ ‏انسان‏ ‏براي‏ ‏جست‌وجوي‏ ‏معناي‏ ‏زندگي‏ ‏از‏ ‏طريق‏ ‏تعالي‏ ‏نفس‏ ‏يا‏ ‏از‏ ‏طريق‏ ‏نياز‏ ‏به‏ ‏ارتباط‏ ‏با‏ ‏چيزي‏ ‏بزرگترو‏ ‏عالي‌تر‏ ‏ازخود‏ ‏انسان،‏ ‏اشاره‏ ‏دارد‏. ‏از‏ ‏آنجا‏ ‏كه‏ ‏دين‏ ‏به‏ ‏شكلي‏ ‏از‏ ‏جست‌وجوي‏ ‏معنوي‏ ‏اشاره‏ ‏دارد‏ ‏و‏ ‏با‏ ‏آداب‏ ‏و‏ ‏سنن‏ ‏رسمي‏ ‏و‏ ‏ويژه‏ ‏مرتبط‏ ‏است،‏ ‏در‏ ‏كانون‏ ‏اين‏ ‏بحث‏ ‏قرار‏ ‏مي‌گيرد‏. ‏البته،‏ ‏از‏ ‏منظر‏ ‏نويسنده،‏ ‏معنويت‏ ‏لزوماً‏ ‏به‏ ‏بافتي‏ ‏ديني‏ ‏وابسته‏ ‏نيست،‏ ‏اما‏ ‏ارتباط‏ ‏دينداري‏ ‏با‏ ‏سلامت‏ ‏رواني‏ ‏و‏ ‏جسمي‏ ‏ممكن‏ ‏است‏ ‏به‏ ‏علل‏ ‏و‏ ‏عواملي‏ ‏مرتبط‏ ‏باشد‏ ‏كه‏ ‏اين‏ ‏عوامل،‏ ‏خود‏ ‏نتيجه‏ ‏دينداري‏ ‏هستند‏ ‏و‏ ‏در‏ ‏مقاله‏ ‏حاضر‏ ‏پژوهش‌هاي‏ ‏مرتبط‏ ‏با‏ ‏شش‏ ‏گروه‏ ‏از‏ ‏اين‏ ‏عوامل‏ ‏ارائه‏ ‏شده‏ ‏است‏ ‏كه‏ ‏مهم‌ترين‏ ‏آنها‏ ‏پديدايي‏ ‏احساس‏ ‏معني‏ ‏و‏ ‏هدف‏ ‏در‏ ‏زندگي‏ ‏توسط‏ ‏دين‌داري‏ ‏مي‌باشد،‏ ‏شايع‌ترين‏ ‏راه‌هاي‏ ‏رسيدن‏ ‏به‏ ‏معني‏ ‏بيشتر‏ ‏در‏ ‏زندگي‏ ‏بررسي‏ ‏و‏ ‏تجارب‏ ‏ديني‏ ‏و‏ ‏معنوي‏ ‏از‏ ‏جمله‏ ‏اين‏ ‏راه‌ها‏ ‏هستند‏.
‏دين‏ ‏و‏ ‏بهزيستي‏ ‏روان‌شناختي
‏واژة‏ «‏معنويت‏»‏ ‏به‏ ‏تمايل‏ ‏انسان‏ ‏براي‏ ‏جست‌وجوي‏ ‏معناي‏ ‏زندگي‏ ‏از‏ ‏طريق‏ ‏تعالي‏ ‏نفس‏2 ‏يا‏ ‏از‏ ‏طريق‏ ‏نياز‏ ‏به‏ ‏ارتباط‏ ‏با‏ ‏چيزي‏ ‏فراتر‏ ‏از‏ ‏خودش‏ ‏اشاره‏ ‏دارد‏. ‏دين‏ ‏به‏ ‏شكلي‏ ‏از‏ ‏جست‌وجوي‏ ‏معنوي‏ ‏اشاره‏ ‏دارد‏ ‏كه‏ ‏با‏ ‏آداب‏ ‏و‏ ‏سنن‏ ‏رسمي‏ ‏ديني‏ ‏مرتبط‏ ‏است،‏ ‏در‏ ‏حالي‏ ‏كه‏ ‏معنويت‏ ‏به‏ ‏چنين‏ ‏بافتي‏ ‏وابسته‏ ‏نيست‏.3 ‏از‏ ‏اين‌روي،‏ ‏واژة‏ «‏معنويت‏»‏ ‏بيشتر‏ ‏به‏ ‏جست‌وجو‏ ‏براي‏ ‏امر‏ ‏قدسي‏ ‏اشاره‏ ‏دارد‏ ‏و‏ ‏واژة‏ ‏دين،‏ ‏به‏ ‏جست‌وجويي‏ ‏اشاره‏ ‏دارد‏ ‏كه‏ ‏پايه‌هاي‏ ‏آن‏ ‏در‏ ‏شكل‌هاي‏ ‏رسمي‏ (‏نهادي‏) ‏معنويت‏ ‏قرار‏ ‏دارد‏.
‏در‏ ‏حال‏ ‏حاضر،‏ ‏تعداد‏ ‏نسبتاً‏ ‏قابل‌توجهي‏ ‏از‏ ‏مطالعات‏ ‏وجود‏ ‏دارد‏ ‏كه‏ ‏چگونگي‏ ‏تأثير‏ ‏دين‌داري‏ ‏و‏ ‏معنويت‏ ‏را‏ ‏بر‏ ‏سلامت‏ ‏جسمي‏ ‏و‏ ‏رواني‏ ‏بررسي‏ ‏كرده‌اند‏.4 ‏بيشتر‏ ‏اين‏ ‏مطالعات‏ ‏نشان‏ ‏مي‌دهند‏ ‏كه‏ ‏افراد‏ ‏دين‌دارتر‏ ‏و‏ ‏افرادي‏ ‏كه‏ ‏فعاليت‌هاي‏ ‏ديني‏ ‏بيشتري‏ ‏دارند،‏ ‏معمولاً‏ ‏از‏ ‏حيث‏ ‏رواني‏ ‏و‏ ‏جسمي‏ ‏سالم‌تر‏ ‏هستند‏. ‏نتايج‏ ‏بررسي‌ها‏ ‏نشان‏ ‏مي‌دهد‏ ‏كه‏ ‏مشاركت‏ ‏بيشتر‏ ‏در‏ ‏فعاليت‌هاي‏ ‏ديني،‏ ‏به‏ ‏طور‏ ‏معناداري‏ ‏با‏ ‏بهزيستي‏ ‏بيشتر‏ ‏و‏ ‏ميزان‏ ‏كمتر‏ ‏بزه‌كاري،‏ ‏مصرف‏ ‏الكل،‏ ‏سوءمصرف‏ ‏مواد‏ ‏و‏ ‏ديگر‏ ‏مشكلات‏ ‏اجتماعي‏ ‏مرتبط‏ ‏است‏.5 ‏به‏ ‏گفتة‏ ‏ديويد‏ ‏مايرز‏: «‏تحقيقات‏ ‏مكرر‏ ‏در‏ ‏ميان‏ ‏مردم‏ ‏آمريكاي‏ ‏شمالي‏ ‏و‏ ‏اروپا‏ ‏نشان‏ ‏مي‌دهد‏ ‏كه‏ ‏مردم‏ ‏دين‌دار‏ ‏بيش‏ ‏از‏ ‏بي‌دين‌ها‏ ‏احساس‏ ‏شادي‏ ‏و‏ ‏رضايت‏ ‏از‏ ‏زندگي‏ ‏را‏ ‏گزارش‏ ‏مي‌كنند‏»‏.6 ‏جيمز‏ ‏پيكاك‏ ‏و‏ ‏مارگارت‏ ‏پولوما‏7 ‏دريافتند‏ ‏كه‏ ‏احساس‏ ‏نزديكي‏ ‏به‏ ‏خدا،‏ ‏بزرگترين‏ ‏و‏ ‏تنها‏ ‏پيش‌بيني‌كنندة‏ ‏رضايت‏ ‏از‏ ‏زندگي‏ ‏در‏ ‏همة‏ ‏سنين‏ ‏است‏. ‏اما‏ ‏با‏ ‏اينكه‏ ‏همبستگي‏ ‏بين‏ ‏احساس‏ ‏بهزيستي‏ ‏روان‌شناختي‏ ‏و‏ ‏دين‌داري‏ ‏معنادار‏ ‏است،‏ ‏ميزان‏ ‏ارتباط‏ ‏معمولاً‏ ‏متوسط‏ ‏به‏ ‏پايين‏ ‏است‏.8 ‏افزون‏ ‏بر‏ ‏اين،‏ ‏مطالعات‏ ‏همواره‏ ‏ارتباطات‏ ‏معنادار‏ ‏را‏ ‏گزارش‏ ‏نمي‌كنند‏.9
‏يافته‌هاي‏ ‏مغاير،‏ ‏ضرورتاً‏ ‏ارتباط‏ ‏ميان‏ ‏بهزيستي‏ ‏و‏ ‏دين‏ ‏را‏ ‏نفي‏ ‏نمي‌كنند،‏ ‏بلكه‏ ‏موقعيت‌هايي‏ ‏را‏ ‏مشخص‏ ‏مي‌كنند‏ ‏كه‏ ‏ارتباط‏ ‏در‏ ‏آنها‏ ‏قوي‌تر‏ ‏است‏. ‏براي‏ ‏مثال،‏ ‏ارتباط‏ ‏بين‏ ‏بهزيستي‏ ‏و‏ ‏دين‌داري‏ ‏معمولاً‏ ‏در‏ ‏زنان‏ ‏قوي‌تر‏ ‏از‏ ‏مردان‏ ‏است‏. ‏از‏ ‏لحاظ‏ ‏نژادي‏ ‏نيز‏ ‏معمولاً‏ ‏ارتباط‏ ‏بين‏ ‏بهزيستي‏ ‏و‏ ‏دين‌داري‏ ‏در‏ ‏ميان‏ ‏امريكايي‌هاي‏ ‏افريقايي‌تبار‏ ‏بيشتر‏ ‏از‏ ‏سفيدپوستان‏ ‏است‏. ‏همچنين،‏ ‏اعتقاد‏ ‏به‏ ‏نيروي‏ ‏شفابخش‏ ‏دعا‏ ‏در‏ ‏ميان‏ ‏امريكايي‌هاي‏ ‏افريقايي‌تبار‏ ‏قوي‌تر‏ ‏از‏ ‏ساير‏ ‏گروه‌هاي‏ ‏نژادي‏ ‏است‏.10
2
‏به‏ ‏نظر‏ ‏مي‌رسد‏ ‏سن‏ ‏نيز‏ ‏يك‏ ‏عامل‏ ‏موثر‏ ‏باشد‏. ‏ارتباط‏ ‏بين‏ ‏دين‌داري‏ ‏و‏ ‏بهزيستي‏ ‏معمولاً‏ ‏در‏ ‏افراد‏ ‏مسن‏ ‏قوي‌تر‏ ‏است‏.11 ‏موريس‏ ‏اوكون‏ ‏و‏ ‏ويليام‏ ‏استاك‏12 ‏دريافتند‏ ‏دين‌داري‏ ‏و‏ ‏سطح‏ ‏مطلوب‏ ‏سلامت‏ ‏جسماني،‏ ‏دو‏ ‏مورد‏ ‏از‏ ‏قوي‌ترين‏ ‏پيش‌بيني‌كننده‌هاي‏ ‏بهزيستي‏ ‏روان‌شناختي‏ ‏در‏ ‏ميان‏ ‏افراد‏ ‏مسن‏ ‏هستند‏. ‏اعتقاد‏ ‏به‏ ‏زندگي‏ ‏پس‏ ‏از‏ ‏مرگ‏ ‏در‏ ‏ميان‏ ‏افراد‏ ‏مسن،‏ ‏با‏ ‏اعتقاد‏ ‏به‏ ‏هيجان‌انگيزي‏ ‏زندگي‏ ‏كنوني‏ ‏همبستگي‏ ‏بالاتري‏ ‏دارد‏.13 ‏با‏ ‏نگاه‏ ‏به‏ ‏گسترة‏ ‏زندگي‏ ‏مردم،‏ ‏در‌مي‌يابيم‏ ‏كه‏ ‏انگيزه‌هاي‏ ‏متفاوتي‏ ‏براي‏ ‏شركت‏ ‏در‏ ‏فعاليت‌هاي‏ ‏معنوي‏ ‏و‏ ‏ديني‏ ‏در‏ ‏مقاطع‏ ‏مختلف‏ ‏زندگي‏ ‏وجود‏ ‏دارد‏. ‏مردم‏ ‏در‏ ‏نيمة‏ ‏نخست‏ ‏زندگي‏ ‏خود‏ ‏ممكن‏ ‏است‏ ‏دين‏ ‏را‏ ‏براي‏ ‏تكوين‏ ‏هويت‏ ‏و‏ ‏شكل‏ ‏دادن‏ ‏ارتباطات‏ ‏اجتماعي‏ ‏بخواهند؛‏ ‏اما‏ ‏در‏ ‏نيمة‏ ‏دوم،‏ ‏ممكن‏ ‏است‏ ‏نياز‏ ‏به‏ ‏دين‏ ‏براي‏ ‏كمك‏ ‏به‏ ‏بازسازي‏ ‏اولويت‌هاي‏ ‏زندگي‏ ‏و‏ ‏مواجهه‏ ‏با‏ ‏واقعيت‏ ‏مرگ‏ ‏باشد‏ ‏كه‏ ‏در‏ ‏حال‏ ‏فرا‏ ‏رسيدن‏ ‏است‏.14 ‏جالب‏ ‏اينكه‏ ‏ارتباط‏ ‏بين‏ ‏فعاليت‌هاي‏ ‏ديني‏ ‏و‏ ‏بهزيستي،‏ ‏در‏ ‏ميان‏ ‏مردم‏ ‏ايالات‏ ‏متحده‏ ‏قوي‌تر‏ ‏از‏ ‏اروپايي‌هاست‏.
‏عوامل‏ ‏موثر‏ ‏ديگر،‏ ‏به‏ ‏جنبه‌هاي‏ ‏خاص‏ ‏دين‏ ‏كه‏ ‏مورد‏ ‏ارزيابي‏ ‏قرار‏ ‏مي‌گيرد،‏ ‏و‏ ‏نحوة‏ ‏اندازه‌گيري‏ ‏بهزيستي‏ ‏ارتباط‏ ‏دارند‏. ‏همبستگي‌هاي‏ ‏قوي‌تر‏ ‏و‏ ‏معنادارتر،‏ ‏معمولاً‏ ‏مبتني‏ ‏بر‏ ‏رفتار‏ ‏واقعي‏ ‏ديني‏ ‏هستند،‏ ‏نه‏ ‏نگرش‌هاي‏ ‏ديني؛‏15 ‏يعني‏ ‏افرادي‏ ‏كه‏ ‏در‏ ‏فعاليت‌هاي‏ ‏مرتبط‏ ‏با‏ ‏ايمان‏ ‏ديني‏ (‏مانند‏ ‏حضور‏ ‏در‏ ‏كليسا‏ ‏و‏ ‏دعا‏ ‏كردن‏) ‏شركت‏ ‏مي‌كنند،‏ ‏اغلب‏ ‏بهزيستي‏ ‏بيشتري‏ ‏را‏ ‏در‏ ‏مقايسه‏ ‏كساني‏ ‏كه‏ ‏صرفاً‏ ‏داراي‏ ‏نگرش‌هاي‏ ‏ديني‌اند‏ ‏گزارش‏ ‏مي‌كنند‏. ‏در‏ ‏واقع،‏ ‏بزرگترين‏ ‏پيش‌‌بيني‌كنندة‏ ‏ارتباط‏ ‏بين‏ ‏دين‌داري‏ ‏و‏ ‏بهزيستي،‏ «‏فعاليت‏ ‏ديني‏ ‏عمومي‏»‏16 ‏يا‏ ‏حضور‏ ‏فعالانه‏ ‏در‏ ‏فعاليت‌هاي‏ ‏ديني‏ ‏است‏.17 ‏با‏ ‏اين‏ ‏حال،‏ ‏برخي‏18 ‏دريافته‌اند‏ ‏كه‏ ‏فعاليت‌هاي‏ ‏ديني‏ ‏مانند‏ ‏حضور‏ ‏در‏ ‏كليسا،‏ ‏بيشتر‏ ‏با‏ ‏گزارش‏ ‏افراد‏ ‏از‏ ‏رضايت‏ ‏از‏ ‏زندگي‏ ‏ارتباط‏ ‏دارد،‏ ‏تا‏ ‏گزارش‏ ‏آنها‏ ‏از‏ ‏شادكامي‏. ‏همچنين‏ ‏معقول‏ ‏به‏ ‏نظر‏ ‏مي‌رسد‏ ‏كه‏ ‏دين‏ ‏بر‏ ‏نحوة‏ ‏شكل‌گيري‏ ‏برداشت‏ ‏افراد‏ ‏از‏ ‏معنا‏ ‏و‏ ‏هدف‏ ‏زندگي‏ ‏تأثير‏ ‏داشته‏ ‏باشد‏. ‏مارگارت‏ ‏پولوما‏ ‏و‏ ‏بريان‏ ‏پندل‌تون‏19 ‏دريافتند‏ ‏كه‏ ‏اگر‏ ‏معيار‏ ‏بهزيستي،‏ ‏داشتن‏ ‏احساس‏ ‏معنا‏ ‏و‏ ‏هدف‏ ‏در‏ ‏زندگي‏ ‏باشد،‏ ‏پس‏ ‏ارتباط‏ ‏قوي‌تري‏ ‏بين‏ ‏بهزيستي‏ ‏و‏ ‏دين‌داري‏ ‏وجود‏ ‏دارد‏.
‏با‏ ‏اينكه‏ ‏به‏ ‏طور‏ ‏كلي‏ ‏چند‏ ‏عامل‏ ‏مؤثر‏ ‏وجود‏ ‏دارد،‏ ‏اما‏ ‏پژوهش‌ها‏ ‏نشان‏ ‏مي‌دهند‏ ‏كه‏ ‏افراد‏ ‏پايبند‏ ‏به‏ ‏اعتقادات‏ ‏و‏ ‏آداب‏ ‏ديني،‏ ‏سطوح‏ ‏بالاتري‏ ‏از‏ ‏بهزيستي‏ ‏را‏ ‏تجربه‏ ‏مي‌كنند‏. ‏همچنين،‏ ‏تأثير‏ ‏دين‏ ‏كم‏ ‏است،‏ ‏اما‏ ‏همواره‏ ‏وجود‏ ‏دارد‏ ‏و‏ ‏بر‏ ‏كيفيت‏ ‏زندگي‏ ‏افراد‏ ‏تأثير‏ ‏مي‌گذارد‏.
‏دين‌داري‏ ‏و‏ ‏سلامت
‏يكي‏ ‏از‏ ‏جالب‌ترين‏ ‏حوزه‌هاي‏ ‏پژوهشي‏ ‏در‏ ‏سال‌هاي‏ ‏اخير،‏ ‏بررسي‏ ‏ارتباط‏ ‏ميان‏ ‏دين‌داري‏ ‏و‏ ‏سلامت‏ ‏جسمي‏ ‏است‏. ‏معمولاً‏ ‏افرادي‏ ‏كه‏ ‏دين‌داري‏ ‏سطح‏ ‏بالاتري‏ ‏را‏ ‏گزارش‏ ‏مي‌دهند،‏ ‏از‏ ‏لحاظ‏ ‏جسماني‏ ‏كمتر‏ ‏به‏ ‏بيماري‏ ‏مبتلا‏ ‏مي‌شوند‏. ‏از‏ ‏آنجا‏ ‏كه‏ ‏ميزان‏ ‏ابتلاي‏ ‏آنها‏ ‏به‏ ‏سرطان‏ ‏و‏ ‏حملات‏ ‏قلبي‏ ‏پائين‌‌تر‏ ‏است،‏ ‏زندگي‏ ‏طولاني‌تري‏ ‏دارند؛‏ ‏پس‏ ‏از‏ ‏بيماري‏ ‏يا‏ ‏عمل‏ ‏جراحي‏ ‏سريع‌تر‏ ‏بهبود‏ ‏مي‌يابند‏ ‏و‏ ‏درد‏ ‏را‏ ‏بيشتر‏ ‏تحمل‏ ‏مي‌كنند‏.20 ‏همچنين‏ ‏در‏ ‏اين‏ ‏زمينه،‏ ‏قوي‌ترين‏ ‏پيش‌بيني‌كنندة‏ ‏شروع‏ ‏و‏ ‏تداوم‏ ‏بيماري‏ ‏ـ‏ ‏خواه‏ ‏افراد‏ ‏در‏ ‏مراسم‏ ‏ديني‏ ‏حاضر‏ ‏شوند‏ ‏يا‏ ‏نشوندـ‏ ‏مشاركت‏ ‏فعال‏ ‏است‏. ‏قوي‌ترين‏ ‏پيش‌بيني‏ ‏سرعت‏ ‏بهبود‏ ‏فرد‏ ‏يا‏ ‏درمان‏ ‏بيماري‏ ‏وخيم،‏ ‏استفاده‏ ‏از‏ ‏راهبردهاي‏ ‏کنار‏ ‏آمدن‏ (‏مقابلة‏) ‏ديني‏ ‏است‏.
‏با‏ ‏وجود‏ ‏اين‏ ‏همه‏ ‏يافتة‏ ‏مثبت،‏ ‏ممكن‏ ‏است‏ ‏سؤال‏ ‏شود‏ ‏كه‏ ‏آيا‏ ‏دين‌داري‏ ‏پيامدي‏ ‏منفي‏ ‏بر‏ ‏سلامت‏ ‏رواني‏ ‏يا‏ ‏جسمي‏ ‏دارد‏.‏؟‏ ‏جورج‏ ‏و‏ ‏همكاران‏ ‏بيان‏ ‏مي‌كنند‏ ‏كه‏ ‏ما‏ ‏هيچ‌گونه‏ ‏شواهدي‏ ‏نيافتيم‏ ‏كه‏ ‏دين‌داري‏ ‏ممكن‏ ‏است‏ ‏بر‏ ‏نمونه‌هاي‏ ‏معرف‏ ‏از‏ ‏جامعه
3
‏ ‏تأثير‏ ‏آسيب‌زا‏ ‏داشته‏ ‏باشد‏. ‏اما‏ ‏شواهدي‏ ‏وجود‏ ‏دارد‏ ‏كه‏ ‏در‏ ‏خدمات‏ ‏پزشكي‏ ‏به‏ ‏سبب‏ ‏اعتقادات‏ ‏ديني‏ ‏ممكن‏ ‏است‏ ‏آسيب‌زا‏ ‏باشد‏. ‏در‏ ‏خانواده‌هايي‏ ‏كه‏ ‏به‏ ‏جاي‏ ‏روش‌هاي‏ ‏استاندارد‏ ‏پزشكي،‏ ‏به‏ ‏شفابخشي‏ ‏ايمان‏ ‏متوسل‏ ‏مي‌شوند،‏ ‏نرخ‏ ‏مرگ‏ ‏كودكان‏ ‏بيشتر‏ ‏است‏.21 ‏امريكايي‌هاي‏ ‏افريقايي‌تبار‏ ‏كه‏ ‏عميقاً‏ ‏به‏ ‏نيروي‏ ‏شفابخش‏ ‏دعا‏ ‏اعتقاد‏ ‏دارند‏ ‏نيز‏ ‏غالباً‏ ‏كمتر‏ ‏ورزش‏ ‏مي‌كند‏ ‏و‏ ‏نسبت‏ ‏به‏ ‏فعاليت‏ ‏در‏ ‏حيطة‏ ‏مراقبت‏ ‏از‏ ‏سلامت‏ ‏خود‏ ‏اهتمام‏ ‏چنداني‏ ‏ندارند‏.22 ‏در‏ ‏اين‏ ‏مورد،‏ ‏به‏ ‏نظر‏ ‏مي‌رسد‏ ‏كه‏ ‏ايمان‏ ‏قوي‏ ‏به‏ ‏نيروي‏ ‏دعا،‏ ‏باعث‏ ‏مي‌شود‏ ‏اين‏ ‏افراد‏ ‏ـ‏ ‏ظاهراً‏ ‏با‏ ‏اين‏ ‏اعتقاد‏ ‏كه‏ ‏دعا‏ ‏آن‌قدر‏ ‏نيرومند‏ ‏است‏ ‏كه‏ ‏مي‌تواند‏ ‏به‌رغم‏ ‏رويه‌هاي‏ ‏ناسالم‏ ‏شفا‏ ‏دهد‏ ‏ـ‏ ‏نيازي‏ ‏به‏ ‏مراقبت‏ ‏از‏ ‏سلامت‏ ‏خودشان‏ ‏نبينند‏.
‏دعا‏ ‏و‏ ‏سلامت
‏تعدادي‏ ‏از‏ ‏مطالعات،‏ ‏به‏ ‏بررسي‏ ‏روابط‏ ‏ميان‏ ‏دعا‏ ‏و‏ ‏سلامتي‏ ‏پرداخته‌اند‏.23 ‏براساس‏ ‏اين‏ ‏مطالعات،‏ ‏فراواني‏ ‏دعا‏ ‏با‏ ‏شاخص‌هايي‏ ‏از‏ ‏سلامت‏ ‏مانند‏ ‏سلامت‏ ‏هيجاني‏ ‏بهتر‏ ‏پس‏ ‏از‏ ‏عمل‏ ‏جراحي‏ ‏در‏ ‏بيماران‏ ‏قلبي،‏ ‏سرزندگي‏ ‏و‏ ‏سلامت‏ ‏روان‏ ‏بالاتر،‏ ‏بهزيستي‏ ‏روان‌شناختي‏ ‏بيشتر‏ ‏و‏ ‏كاهش‏ ‏افسردگي‏ ‏پس‏ ‏از‏ ‏جراحي‏ ‏قلبي،‏ ‏ارتباط‏ ‏دارد‏.24 ‏در‏ ‏يك‏ ‏مطالعة‏ ‏طولي‏ ‏شش‏ ‏ساله‏ ‏روي‏ ‏افراد‏ ‏مسن،‏ ‏مشاهده‏ ‏شد‏ ‏كه‏ ‏فعاليت‌هاي‏ ‏ديني‏ ‏خصوصي‏ ‏از‏ ‏قبيل‏ ‏دعا‏ ‏يا‏ ‏خواندن‏ ‏كتاب‏ ‏مقدس،‏ ‏طول‏ ‏عمر‏ ‏را‏ ‏پيش‌بيني‏ ‏مي‌كند‏. ‏كساني‏ ‏كه‏ ‏فعاليت‌‏ ‏ديني‏ ‏بيشتري‏ ‏مانند‏ ‏دعاهاي‏ ‏روزانه‏ ‏داشتند،‏ ‏بيشتر‏ ‏عمر‏ ‏كردند‏. ‏اما‏ ‏اين‏ ‏تأثير‏ ‏تنها‏ ‏در‏ ‏مورد‏ ‏افرادي‏ ‏ديده‏ ‏شد‏ ‏كه‏ ‏سطح‏ ‏فعاليت‏ ‏روزانه‌شان‏ ‏در‏ ‏ابتداي‏ ‏مطالعه،‏ ‏دچار‏ ‏اختلال‏ ‏نبود‏. ‏بنابراين،‏ ‏به‏ ‏نظر‏ ‏مي‌رسد‏ ‏وضعيت‏ ‏سلامتي‏ ‏سابق‏ ‏باعث‏ ‏تفاوت‏ ‏در‏ ‏تأثير‏ ‏دعا‏ ‏بر‏ ‏سلامتي‏ ‏مي‌گردد‏. ‏چرا‏ ‏بايد‏ ‏دعا‏ ‏بر‏ ‏وضعيت‏ ‏سلامتي‏ ‏مؤثر‏ ‏باشد؟‏ ‏هربرت‏ ‏بنسون‏25 ‏نيز،‏ ‏كه‏ ‏تكنيك‏ ‏پاسخ‏ ‏آرميده،‏26 (‏شكلي‏ ‏از‏ ‏درمان‏) ‏را‏ ‏ابداع‏ ‏كرد،‏ ‏دعا‏ ‏را‏ ‏مورد‏ ‏بررسي‏ ‏قرار‏ ‏داد‏ ‏و‏ ‏دريافت‏ ‏كه‏ ‏ظاهراً‏ ‏دعا‏ ‏كاركرد‏ ‏نظام‏ ‏ايمني‏ ‏را‏ ‏ارتقا‏ ‏بخشيده،‏ ‏مي‌تواند‏ ‏به‏ ‏درمان‏ ‏كمك‏ ‏كند‏.
‏حجم‏ ‏مطالعات‏ ‏صورت‏ ‏گرفته‏ ‏در‏ ‏زمينة‏ ‏ارتباط‏ ‏ميان‏ ‏دعا‏ ‏و‏ ‏درمان،‏ ‏يك‏ ‏پزشك‏ ‏را‏ ‏برانگيخت‏ ‏كه‏ ‏مقاله‌اي‏ ‏با‏ ‏عنوان‏ «‏آيا‏ ‏پزشكان‏ ‏بايد‏ ‏براي‏ ‏سلامتي‏ ‏دعا‏ ‏تجويز‏ ‏كنند؟‏»‏ ‏بنويسد‏.27 ‏پاسخ‏ ‏او‏: «‏نه‏ ‏هنوز‏»‏،‏ ‏قابل‏ ‏قبول‏ ‏نبود‏. ‏مايكل‏ ‏مكالو‏28 ‏نيز‏ ‏پژوهش‌هاي‏ ‏مربوط‏ ‏به‏ ‏دعا‏ ‏و‏ ‏سلامتي‏ ‏را‏ ‏مرور‏ ‏كرد‏ ‏و‏ ‏دريافت‏ ‏كه‏ ‏بر‏ ‏بيشتر‏ ‏مطالعات،‏ ‏خدشه‌هاي‏ ‏نسبتاً‏ ‏جدي‏ ‏وارد‏ ‏است‏ ‏و‏ ‏هنوز‏ ‏انجام‏ ‏مطالعات‏ ‏بيشتر‏ ‏ضروري‏ ‏است‏. ‏پژوهش‌هاي‏ ‏اين‏ ‏حوزه،‏ ‏صرفاً‏ ‏در‏ ‏آغاز‏ ‏راه‏ ‏بوده‏ ‏و‏ ‏سازوكارهاي‏ ‏دقيقي‏ ‏كه‏ ‏واسطة‏ ‏اين‏ ‏ارتباط‏ ‏هستند،‏ ‏هنوز‏ ‏كاملاً‏ ‏معماگونه‌اند‏. ‏با‏ ‏اينكه‏ ‏اعتبار‏ ‏شواهد‏ ‏علمي‏ ‏هنوز‏ ‏مورد‏ ‏بحث‏ ‏و‏ ‏گفت‌وگو‏ ‏است،‏ ‏اما‏ ‏هم‌اينك‏ ‏دو‏ ‏سوم‏ ‏از‏ ‏دانشكده‌هاي‏ ‏پزشكي‏ ‏در‏ ‏ايالات‏ ‏متحده‏ ‏دوره‌هايي‏ ‏را‏ ‏در‏ ‏زمينة‏ ‏مسائل‏ ‏معنوي‏ ‏ارائه‏ ‏مي‌كنند‏.29 ‏همچنين‏ ‏شواهد‏ ‏نشان‏ ‏مي‌دهند‏ ‏كه‏ ‏تأثير‏ ‏دين‌داري‏ ‏بر‏ ‏شروع‏ ‏بيماري‏ ‏رواني‏ ‏و‏ ‏بهبودي‏ ‏آن‏ ‏بيشتر‏ ‏از‏ ‏تأثيرش‏ ‏بر‏ ‏سلامت‏ ‏جسمي‏ ‏است‏.
‏چرا‏ ‏دين‌داري‏ ‏با‏ ‏بهزيستي‏ ‏ارتباط‏ ‏دارد؟
‏گزارش‌هاي‏ ‏كم،‏ ‏اما‏ ‏معنادار‏ ‏و‏ ‏منسجم‏ ‏دربارة‏ ‏تأثير‏ ‏دين‌داري‏ ‏بر‏ ‏بهزيستي‏ ‏وجود‏ ‏دارد‏. ‏اما‏ ‏چرا‏ ‏بايد‏ ‏اين‌گونه‏ ‏باشد؟‏ ‏پژهشگران‏ ‏اين‌گونه‏ ‏فرضيه‌پردازي‏ ‏كرده‌اند‏ ‏كه‏ ‏تأثير‏ ‏دين‏ ‏بر‏ ‏سلامت‏ ‏رواني‏ ‏و‏ ‏جسمي‏ ‏ممكن‏ ‏است‏ ‏حداقل‏ ‏معلول‏ ‏يكي‏ ‏از‏ ‏شش‏ ‏عامل‏ ‏زير‏ ‏باشد‏:30
‏1. ‏دين‌داري،‏ ‏حمايت‏ ‏اجتماعي‏ ‏را‏ ‏تأمين‏ ‏مي‌كند؛
‏2. ‏دين‌داري‏ ‏به‏ ‏سبك‏ ‏زندگي‏ ‏سالم‏ ‏كمك‏ ‏مي‌كند؛
4
‏3. ‏دين‌داري‏ ‏انسجام‏ ‏شخصيت‏ ‏را‏ ‏ارتقا‏ ‏مي‌بخشد؛
‏4. ‏دين‌داري‏ ‏مي‌تواند‏ ‏ثمربخشي‏31 ‏را‏ ‏افزايش‏ ‏دهد؛
‏5. ‏دين‌داري‏ ‏راه‌كارهاي‏ ‏كنار‏ ‏آمدن‏ (‏مقابله‏) ‏منحصر‏ ‏به‏ ‏فردي‏ ‏را‏ ‏فراهم‏ ‏مي‌آورد؛
‏6. ‏دين‌داري‏ ‏باعث‏ ‏پديدآيي‏ ‏احساس‏ ‏معنا‏ ‏و‏ ‏هدف‏ ‏مي‌شود‏.
‏1. ‏دين‌داري‏ ‏حمايت‏ ‏اجتماعي‏ ‏را‏ ‏تأمين‏ ‏مي‌كند
‏برخي‏ ‏از‏ ‏نويسندگان‏ ‏بيان‏ ‏مي‌كنند‏ ‏كه‏ ‏حمايت‏ ‏اجتماعي،‏ ‏يكي‏ ‏از‏ ‏مهم‌ترين‏ ‏دلايل‏ ‏ارتباط‏ ‏بين‏ ‏دين‏ ‏و‏ ‏بهزيستي‏ ‏است‏.32 ‏حمايت‏ ‏اجتماعي،‏ ‏يكي‏ ‏از‏ ‏قوي‌ترين‏ ‏پيش‌بيني‌كننده‌هاي‏ ‏احساس‏ ‏بهزيستي‏ ‏روان‌شناختي‏ ‏است‏. ‏از‏ ‏اين‌روي،‏ ‏منطقي‏ ‏به‏ ‏نظر‏ ‏مي‌رسد‏ ‏كه‏ ‏شركت‏ ‏در‏ ‏فعاليت‌هاي‏ ‏كليسا،‏ ‏همراه‏ ‏با‏ ‏جمعيتي‏ ‏از‏ ‏افراد‏ ‏هم‌عقيده‏ ‏بايد‏ ‏منبعي‏ ‏از‏ ‏رضايت‏ ‏باشد‏. ‏همراه‏ ‏بودن‏ ‏با‏ ‏افراد‏ ‏ديگر‏ ‏در‏ ‏يك‏ ‏بافت‏ ‏ديني‏ ‏حمايتگر‏ ‏و‏ ‏ياري‌رسان‏ ‏مي‌تواند‏ ‏عامل‏ ‏مهمي‏ ‏براي‏ ‏سلامت‏ ‏جسمي‏ ‏باشد‏. ‏با‏ ‏توجه‏ ‏به‏ ‏تأثير‏ ‏بالاي‏ ‏حمايت‏ ‏اجتماعي‏ ‏بر‏ ‏تنش‏ ‏رواني‏ ‏و‏ ‏نظام‏ ‏ايمني،‏ ‏اين‏ ‏مسئله‏ ‏نبايد‏ ‏خيلي‏ ‏باعث‏ ‏شگفتي‏ ‏شود‏.33 ‏اما‏ ‏اگر‏ ‏افراد‏ ‏ديگري‏ ‏كه‏ ‏در‏ ‏زندگي‏ ‏فرد‏ ‏نقش‏ ‏دارند،‏ ‏جهت‌گيري‏ ‏جديدي‏ ‏را‏ ‏كه‏ ‏فرد‏ ‏اتخاذ‏ ‏كرد،‏ ‏درك‏ ‏و‏ ‏حمايت‏ ‏نكنند،‏ ‏ممكن‏ ‏است‏ ‏تعهد‏ ‏ديني‏ ‏تعارض‌هاي‏ ‏ميان‌فردي‏ ‏را‏ ‏نيز‏ ‏برانگيزاند‏.34
‏احساس‏ ‏حمايت‏ ‏اجتماعيِ‏ ‏مبتني‏ ‏بر‏ ‏دين،‏ ‏برخلاف‏ ‏ساير‏ ‏اشكال‏ ‏حمايت‏ ‏اجتماعي‏ ‏مي‌تواند‏ ‏تا‏ ‏آنجا‏ ‏افزايش‏ ‏يابد‏ ‏كه‏ ‏بسياري‏ ‏آن‏ ‏را‏ ‏منبع‏ ‏عالي‌ترين‏ ‏روابط‏ ‏حمايتي‏ ‏ـ‏ ‏يعني‏ ‏ارتباط‏ ‏با‏ ‏خدا‏ ‏ـ‏ ‏تلقي‏ ‏كنند‏. ‏ملوين‏ ‏پولنر‏35 ‏دربارة‏ ‏علت‏ ‏اهميت‏ ‏اين‏ ‏ارتباط‏ ‏براي‏ ‏بهزيستي‏ ‏تأمل‏ ‏كرد‏. ‏به‏ ‏نظر‏ ‏او‏ ‏چه‌بسا‏ ‏مردم‏ ‏باور‏ ‏داشته‏ ‏باشند‏ ‏كه‏ ‏خدا‏ ‏در‏ ‏اوقات‏ ‏خاص‏ ‏و‏ ‏ضروري‏ ‏به‏ ‏آنها‏ ‏كمك‏ ‏مي‌كند‏. ‏همچنين‏ ‏احساس‏ ‏عزت‏ ‏نفس‏ ‏فرد‏ ‏مي‌تواند‏ ‏با‏ ‏اين‏ ‏اعتقاد‏ ‏كه‏ ‏خدا‏ ‏او‏ ‏را‏ ‏دوست‏ ‏دارد،‏ ‏يا‏ ‏اين‏ ‏اعتقاد‏ ‏كه‏ ‏ارتباط‏ ‏با‏ ‏خدا‏ ‏همواره‏ ‏در‏ ‏مواقع‏ ‏دشواري‏ ‏منبعي‏ ‏قابل‏ ‏اعتماد‏ ‏است،‏ ‏تقويت‏ ‏گردد‏.
‏2. ‏دين‌داري‏ ‏به‏ ‏سبك‏ ‏زندگي‏ ‏سالم‏ ‏كمك‏ ‏مي‌كند
‏مطالعات‏ ‏نشان‏ ‏داده‌اند‏ ‏كه‏ ‏يكي‏ ‏از‏ ‏تأثيرات‏ ‏دين‌داري‏ ‏رو‏ ‏به‏ ‏افزايش،‏ ‏تمايل‏ ‏كمتر‏ ‏به‏ ‏ارتكاب‏ ‏رفتارهاي‏ ‏خطرساز‏ ‏براي‏ ‏سلامتي‏ ‏است‏. ‏براي‏ ‏نمونه،‏ ‏افرادي‏ ‏كه‏ ‏دين‌دارتر‏ ‏هستند،‏ ‏كمتر‏ ‏الكل‏ ‏و‏ ‏سيگار‏ ‏مصرف‏ ‏مي‌كنند‏.36 ‏همچنين‏ ‏تأثير‏ ‏دين‌داري‏ ‏بر‏ ‏رفتارهاي‏ ‏سالم‏ ‏در‏ ‏فرقه‌هاي‏ ‏مذهبي‏ ‏به‌گونه‌اي‏ ‏متفاوت‏ ‏ديده‏ ‏مي‌شود‏. ‏فرقه‌هايي‏ ‏كه‏ ‏رفتارهاي‏ ‏خطرساز‏ ‏براي‏ ‏سلامتي‏ ‏را‏ ‏بيشتر‏ ‏ممنوع‏ ‏مي‌كنند‏ (‏مانند‏ ‏مورمون‌ها‏37 ‏و‏ ‏پيروان‏ ‏كليساي‏ ‏منتظران‏ ‏ظهور‏ ‏مسيح‏)38 ‏معمولاً‏ ‏سالم‌تر‏ ‏از‏ ‏پيروان‏ ‏ساير‏ ‏فرقه‌ها‏ ‏هستند‏.39
‏3. ‏دين‌داري‏ ‏انسجام‏ ‏شخصيت‏ ‏را‏ ‏ارتقا‏ ‏مي‌بخشد
‏روبرت‏ ‏امونز‏40 ‏معتقد‏ ‏است‏ ‏دين‌‏ ‏به‏ ‏اين‏ ‏علت‏ ‏كه‏ ‏انسجام‏ ‏شخصيت‏ ‏را‏ ‏تسهيل‏ ‏مي‌كند،‏ ‏تا‏ ‏حدودي‏ ‏احساس‏ ‏بهزيستي‏ ‏را‏ ‏افزايش‏ ‏مي‌دهد‏. ‏او‏ ‏مطالعه‌اي‏ ‏را‏ ‏گزارش‏ ‏مي‌كند‏ ‏كه‏ ‏در‏ ‏آن،‏ ‏دربارة‏ ‏پنجاه‏ ‏نوكشيش‏ ‏يسوعي‏41 ‏كه‏ «‏دورة‏ ‏چهار‏ ‏هفته‌اي‏ ‏مراقبه‏ ‏در‏ ‏تنهايي‏»‏42 ‏را‏ ‏گذرانده‏ ‏بودند،‏ ‏بررسي‏ ‏شده‏ ‏بود‏. ‏پس‏ ‏از‏ ‏اين‏ ‏تجربه،‏ ‏مشاهده‏ ‏شد‏ ‏كه‏ ‏شخصيت‏ ‏آنها‏ ‏انسجام‏ ‏بيشتري‏ ‏يافته‏ ‏است‏ ‏و‏ ‏از‏ ‏سلامت‏ ‏رواني‏ ‏بالاتر‏ ‏برخوردارند‏. ‏امونز‏ ‏بر‏ ‏اين‏ ‏باور‏ ‏است‏ ‏كه‏ ‏افزايش‏ ‏انسجام‏ ‏شخصيت‏ ‏به‏ ‏اين‏ ‏دليل‏ ‏است‏ ‏كه‏ ‏افزايش‏ ‏تعهد‏ ‏ديني‏ ‏مي‌تواند‏ ‏تعارض‌هاي‏ ‏دروني‏ ‏را‏ ‏حل